Krajowa Rada Spółdzielcza prezentuje dane dotyczące liczby grup producentów rolnych (GPR), z podaniem  udziału formy spółdzielni w grupach. Potwierdzają one znacznie większą trwałość spółdzielczych grup producentów od spółek z o.o. oraz coraz większe zainteresowanie rolników spółdzielniami.

Analizując w/w dane można wywnioskować, że znacznie wzrosła świadomość rolników potrzeby organizowania się w spółdzielcze GPR, celem sprostania wymogom rynkowym, w szczególności wielkości i jakości sprzedawanych produktów. Dużo większe znaczenie, aniżeli w minionych latach, mają działania wpływające pozytywnie na dochodowość gospodarstw, w szczególności tworzenie wspólnych podmiotów gospodarczych jakimi są grupy i organizacje producentów. Wspólne działanie na rynku, dobre zarządzanie grupą/ organizacją producentów, jest tutaj kluczowe. Pozwala na obniżanie kosztów produkcji (wspólne zakupy środków produkcji po niższych cenach), a jednocześnie wspólnie prowadzony marketing pozwala często na uzyskiwanie znacznie lepszych warunków sprzedaży produktów (duże partie produktów o dobrej jakości). Forma spółdzielni ma również tu decydujące znaczenie, ponieważ każdy z członków spółdzielni, na równi z innymi współwłaścicielami spółdzielni, ma jeden głos w podejmowaniu decyzji. W spółce z o.o. siła głosu poszczególnych wspólników spółki zależy od wielkości wniesionego kapitału do spółki. W ramach programowania UE na lata 2014-2020 rolnicy będą mogli tworzyć grupy producentów rolnych (GPR) i organizacje producentów (OP) oraz związki grup i zrzeszenia organizacji producentów (dotychczas organizacje producentów były tworzone jedynie w sektorze owoców i warzyw). Wszystkich zainteresowanych zachęcamy do tworzenia tych podmiotów w formie spółdzielni – uznanej za najbardziej przyjazną rolnikom formę prawną działania na rynku, cechującą się demokratycznym charakterem.

Na tworzenie nowych grup i organizacji producentów udzielane będzie wsparcie z środków PROW 2014-2020. Potrzebne jest jednocześnie znaczne zwiększenie współpracy gospodarczej grup producentów/ organizacji producentów oraz przyspieszenie procesu tworzenia Związków GPR i Zrzeszeń OP, aby wzmocnić potencjał gospodarczy tych podmiotów. Grupy i organizacje producentów oraz ich związki i zrzeszenia mają możliwość uzyskania wsparcia inwestycyjnego w ramach PROW 2014-2020, a także mogą wnioskować o wsparcie w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych dla poszczególnych województw.

Prowadzone przez KRS w latach 2005-2015 intensywne szkolenia dla rolników niezrzeszonych, członków grup producentów rolnych i spółdzielni rolniczych oraz przedstawicieli rad nadzorczych i zarządów tych podmiotów, z zakresu tworzenia, zarządzania, prowadzenia rozliczeń i marketingu, ze szczególnym uwzględnieniem formy spółdzielni, promujących tworzenie GPR, z pewnością przyczyniły się do zwiększenia wiedzy uczestników szkoleń w powyższym zakresie oraz znacznego wzrostu liczby grup producentów rolnych. Udział w szkoleniach zrealizowanych przez KRS w tym okresie (począwszy od stycznia 2006 r.), w ramach projektów krajowych i wojewódzkich, wzięło blisko 20 tys. osób. Utworzonych zostało w tym okresie ok. 1500 grup producentów rolnych oraz grup i organizacji producentów owoców i warzyw w całym kraju, w tym ponad 500 w formie spółdzielni - w promowaniu tej formy organizowania się KRS ma kluczowy udział.

Z końcem czerwca 2015 roku KRS zakończyła realizację ogólnopolskiego projektu szkoleniowego Podniesienie wiedzy w zakresie działania spółdzielni rolniczych, ze szczególnym uwzględnieniem zarządzania spółdzielnią oraz prowadzenia działalności finansowej i marketingowej, finansowanego z środków PROW 2007-2013 w ramach działań realizowanych przez Fundację Programów Pomocy dla Rolnictwa FAPA. Projekt obejmował realizację 157 dwudniowych szkoleń, prowadzonych w formie wykładów z dyskusją, odpowiedzi na pytania, prezentacji oraz ćwiczeń warsztatowych. Udział w szkoleniach wzięły 3924 osoby, w tym 1370 osób w wieku poniżej 40 roku życia – wysoki wskaźnik młodych rolników. 

Porównując dane dotyczące liczby GPR z ostatnich niespełna 2 lat (od 01.01.2014 do 07.08.2015) wynika, że forma spółdzielni jest zdecydowanie trwalsza od spółki z o.o. Jednocześnie wśród GPR zarejestrowanych po 31.12.2013 r. trend przewagi liczebnej spółek w tworzonych GPR odwrócił się, a udział GPR w formie spółdzielni wyniósł 62%, natomiast spółek z o.o. 38%. Trzeba dodać, że obecnie przygotowywane są przepisy krajowe dotyczące rejestrowania i wsparcia finansowego  nowotworzonych grup i organizacji producentów w ramach PROW 2014-2020. Okres od 01.01.2014 jest okresem, w którym rolnicy chcący tworzyć grupy i organizacje producentów są w stanie wyczekiwania na nowe zasady tworzenia i działania tych podmiotów. Niemniej w/w trend z przewagą spółdzielczych grup wystąpił po raz pierwszy od początku funkcjonowania Ustawy z dnia 15 września 2000 roku o grupach producentów rolnych i ich związkach. Mając na uwadze, że w ramach wsparcia tworzenia grup i organizacji producentów z środków PROW 2014-2020 preferencyjnie będzie traktowana forma spółdzielni, o co KRS bardzo zabiegała, jest to dobry prognostyk na przyszłość.

Jednocześnie uwzględniając, że ok. 80% polskich rolników mających średnią lub większą skalę produkcji (posiadających 400 tys. z ok. 500 tys. tzw. gospodarstw towarowych w kraju) działa na rynku ciągle w pojedynkę, nie mogąc w coraz większym stopniu sprostać wymogom rynkowym, organizowanie się w spółdzielcze grupy i organizacje producentów wydaje się naturalną potrzebą. Sprzyjać to będzie poprawie dochodowości gospodarstw rolnych i większej stabilności działania na rynku. Aby tak się stało, niezbędne są w naszym kraju dalsze intensywne działania wspierające gospodarcze organizowanie się rolników oraz upowszechnienie wykorzystania doświadczeń krajów Zachodniej Europy, w których zdecydowana większość rolników jest członkami spółdzielni rolniczych o znaczącym potencjale gospodarczym, tworzących silne związki spółdzielcze, aby wspólnie sprostać wymogom rynku.

Trwałość GPR  - Tabela

• Rejestry grup producentów rolnych, organizacji producentów i ich związków/zrzeszeń
• Statystyka GPR i GPiOP OiW stan 2014 09 30- Pobierz (pdf)
• Liczba GPR wg branż i województw- spółdzielnie- stan 2014 03 12- Pobierz (pdf)
• Prezentacja dane statystyczne GPR 2012-Pobierz (ppt)

Informacje o zasadach tworzenia grup producentów rolnych i organizacji producentów oraz wsparciu finansowym

Prawodawstwo, zasady tworzenia grup producentów rolnych, aktualności dotyczące grup oraz informacje o wsparciu finansowym dla grup dostępne są na stronach internetowych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi www.gov.pl/web/rolnictwo; Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich www.ksow.gov.pl; Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Agencji Płatniczej) www.arimr.gov.pl; Krajowej Rady Spółdzielczej pod adresem www.krs.org.pl

Informacja o dostępności wzorów dokumentów niezbędnych do założenia grupy producentów rolnych i organizacji producentów

Przykładowe wzory dokumentów potrzebnych do założenia przedsiębiorstwa, które ma stać się grupą producentów rolnych, na przykładzie spółdzielni, m.in.

• Zaproszenie do wzięcia udziału w zebraniu założycieli spółdzielni (nie obowiązkowo)
• Projekt statutu spółdzielni
• Protokół z zebrania założycielskiego
• Uchwała w sprawie utworzenia spółdzielni i przyjęcia jej statutu
• Protokół Komisji Skrutacyjnej z wyboru Rady Nadzorczej (jeśli dotyczy)
• Protokół Komisji Skrutacyjnej z wyboru prezesa Zarządu
• Protokół Komisji Skrutacyjnej z wyboru wiceprezesów (Członków) Zarządu
• Lista Członków – Założycieli spółdzielni
• Protokół z zebrania założycieli – zmiana statutu na wezwanie sądu.

oraz wzory regulaminów, deklaracji przystąpienia do spółdzielni, itp. zawarte są w „Instrukcji zakładania spółdzielni, jako grupy producentów rolnych”.

Formularze wniosków wykorzystywanych w Krajowym Rejestrze Sądowym dostępne są na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości pod adresem: www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/formularze lub pod linkiem dot.  Krajowego Rejestru Sądowego przejdź.

Poniżej wskazane wnioski i instrukcje ich wypełniania dostępne są na stronie internetowej ARiMR www.arimr.gov.pl/dla-beneficjenta/wszystkie-wnioski lub stacjonarnie w placówkach Agencji:

1. Wniosek o wpis do ewidencji producentów wraz z załącznikami i instrukcją wypełniania
2. Wniosek o przyznanie pomocy i instrukcja jego wypełnienia
3. Wniosek o płatność i instrukcja jego wypełniania
4. Wnioski i instrukcje dotyczące pomocy dla wstępnie uznanych grup i uznanych organizacji producentów owoców i warzyw

Informacja o dostępności aktualnych wykazów funkcjonujących grup i organizacji producentów - dostępna na stronie ARiMR.

Opracowania i publikacje Krajowej Rady Spółdzielczej nt. grup i organizacji producentów – dostępne są na stronie KRS pod nagłówkiem Opracowania i Publikacje

Rola spółdzielni rolniczych i wiejskich w Polsce

Spółdzielnie rolnicze i wiejskie zorganizowane w ramach branż spółdzielczych, pomimo znacznego spadku ich liczby oraz potencjału ekonomicznego w wyniku przemian gospodarczych po 1989 r. – odgrywają ciągle istotną rolę w życiu gospodarczym i społecznym naszego kraju.

Spółdzielczość Mleczarska – mające ok. 80% udziału w skupie i przetwórstwie mleka oraz produkcji wyrobów mleczarskich w naszym kraju, stanowią kluczową branżę dla polskiej gospodarki oraz są istotnym graczem na rynku eksportu tych produktów w UE i in. krajów.

Rolnicze Spółdzielnie Produkcyjne –są ważnym ogniwem w krajowej produkcji rolniczej – poprzez wspólne działanie głównie rodzin rolniczych w nich zrzeszonych, osiągają znaczące rezultaty produkcyjne, w tym wysoką wydajność.

Spółdzielczość Gminna "Samopomoc Chłopska" – mimo odejścia większości spółdzielni od obsługi rolnictwa, pełnią ważną funkcję na wsi, prowadząc sklepy handlu detalicznego, składy opału, część spółdzielni nadal zaopatruje rolników, ponad 100 prowadzi wypiek chleba, ok. 30 masarnie.

Spółdzielnie Kółek Rolniczych – w znacznie mniejszym niż w minionych latach stopniu, ale w dalszym ciągu prowadzą usługi maszynowe dla rolnictwa, co jest istotne przy coraz większych kosztach sprzętu rolniczego, oraz rozwijają usługi dla samorządu i ludności.

Spółdzielczość Ogrodniczo-Pszczelarska – odgrywają znaczną rolę w środowiskach lokalnych, prowadząc głównie skup owoców i warzyw oraz sklepy handlu detalicznego.

Spółdzielcze Grupy Producentów Rolnych i organizacje producentów w formie spółdzielni – jako nowa forma działania rolników na rynku, mimo problemów w tworzeniu większych podmiotów gospodarczych oraz z biurokracją – są formą umożliwiającą rolnikom tak potrzebne wspólne działanie na silnie zglobalizowanych rynkach rolnych.

Spółdzielczość rolnicza i wiejska - prezentacja

Ustawa o spółdzielniach rolników

Grupy Producentów i Organizacje Producentów

• Informacje dot. uznawania GP i OP, wnioski, wzór planu biznesowego

• Zasady tworzenia i wsparcia dla GP i OP: Pomoc unijna PROW 2014-2020, nabory wniosków o pomoc

• Spis głównych aktów prawych – Grupy i Organizacje Producentów

• Instrukcja zakładania spółdzielni

• Dlaczego warto zakładać GP i OP w formie spółdzielni?

• Stanowiska i rozwiązania KRS na rzecz rozwoju GP i OP

• Broszura informacyjna, zasady oceny planu biznesowego GPR, wytyczne 

• Spółdzielcze GPR znacznie trwalsze od spółek z o.o.

• Wykazy Grup i Organizacji producentów, dane statystyczne

• Ważne adresy i użyteczne linki

Opracowania i Publikacje KRS

• Spółdzielczość wiejska jako jedna z głównych form wspólnego gospodarczego działania ludzi – kompendium dla szkół i uczelni rolniczych oraz instytucji otoczenia rolnictwa, wydanie II Pobierz
• Działalność Spółdzielni Rolniczych ze szczególnym uwzględnieniem zarządzania spółdzielnią oraz prowadzenia działalności finansowej i marketingowej- broszura szkoleniowo-informacyjna Pobierz
• Podniesienie konkurencyjności gospodarstw rolnych poprzez zrzeszanie się rolników ze szczególnym uwzględnieniem formy spółdzielczej - broszura szkoleniowo–informacyjna Pobierz
• Spółdzielczość wiejska jako jedna z głównych form wspólnego gospodarczego działania ludzi – podręcznik dla szkół i uczelni rolniczych oraz instytucji otoczenia rolnictwa, wydanie I Pobierz
• Organizowanie się gospodarcze polskich rolników po 1990 roku Pobierz
• Instrukcja postępowania przy zakładaniu spółdzielni jako grupy producentów rolnych Pobierz
• Instrukcja prowadzenia działalności finansowej w grupie producentów rolnych Pobierz
• Organizowanie się rolników w grupy producentów rolnych głównym sposobem na podniesienie konkurencyjności gospodarstw rolnych Pobierz
• Perspektywy rozwoju grup producentów rolnych do roku 2013 Pobierz