Realizując postulaty VI Kongresu Spółdzielczości oraz zadania Krajowej Rady Spółdzielczej w zakresie upowszechniania historii i dorobku ruchu spółdzielczego, Miesięcznik Spółdzielczy „Tęcza Polska” zaplanował w Jubileuszowym Roku 100-lecia odzyskania przez Polskę Niepodległości cykl artykułów, które przybliżają wszystkim zainteresowanym wkład spółdzielców w budowę Niepodległego Państwa Polskiego.
Mamy nadzieję, że proponowany przez nas cykl „1918-2018 - Spółdzielczość to nasza droga do wolności” wzbogaci wiedzę na temat zjawisk, jakie w 20-leciu międzywojennym zachodziły w Polsce za sprawą rozwijającej się spółdzielczości. Mamy również nadzieję, że będzie on pomocny dla przedstawicieli spółdzielni różnych branż przy tworzeniu własnych wystąpień, podczas bogatego w wydarzenia Roku Jubileuszowego.
W cyklu
"1918 - 2018 Spółdzielczość to nasza droga do wolności"
ukazały się już artykuły:
luty - „TP” nr 2 (227) 100-lat Spółdzielczego Instytutu Naukowego.
Dr Adam Piechowski przybliża dzieje tej spółdzielczej instytucji naukowej, której początki wiązać można z działalnością dr. Franciszka Stefczyka. Już w lutym 2017 r., na łamach Tygodnika Rolniczego” opublikował on artykuł „Współdzielczy Instytut Naukowy jako doniosła potrzeba ludu i narodu polskiego”. Historia instytutu, powstałego w lipcu 1919 r. doprowadzona jest do 2003 r., kiedy to działał on w coraz bardziej zredukowanej formie i w końcu został postawiony w stan likwidacji. Jego sukcesorem jest obecny Spółdzielczy Instytut Badawczy, funkcjonujący jako jeden z zespołów Biura Zarządu Krajowej Rady Spółdzielczej.
marzec - „TP” nr 3 (228) Pierwsza Konferencja Przewodników Kooperacji Polskiej
Sto lat temu, kiedy odradzała się niepodległa Polska, niemal równolegle powstawała nowoczesna polska spółdzielczość. Tworzący ją ludzie nie mogli i nie umieli stać z boku spraw państwowych i od samego początku czynnie uczestniczyli w odbudowie kraju. Sprawom przyszłości spółdzielczości w Polsce odrodzonej poświęcona była Pierwsza Konferencja Przewodników Kooperacji Polskiej, która odbyła się w Lublinie w dniach 7-9 lutego 1918 r. - na dziesięć miesięcy przed proklamowaniem niepodległego państwa polskiego. O tym, jakie miejsce dla ruchu spółdzielczego widzieli w powstającym państwie przedstawiciele organizacji spółdzielczych z czasów zaborów, pisze dr Marcin Kwiecień.
kwiecień - „TP” nr 4 (229) 1920 - Ustawa o spółdzielniach
Uchwalona przez Sejm 29 października 1920 r. Ustawa o spółdzielniach do dziś uważana jest za jeden z najlepszych i najnowocześniejszych w tym czasie tego typu aktów prawnych w Europie. Potrzebna była bardzo pilnie, aby stworzyć warunki do rozwoju spółdzielczości, mającej pobudzić gospodarkę młodej II RP. Rozpoczęcie prac legislacyjnych nastąpiło już w pierwszych dniach niepodległości. Punktem wyjścia były uchwały Pierwszej Konferencji Przewodników Kooperacji Polskiej, która odbyła się w Lublinie w lutym 1918 r. Opracowanie jednolitego prawa było też potrzebne z punktu widzenia interesów wewnętrznych Polski. Już pierwszy rząd, Jędrzeja Moraczewskiego, sprawy spółdzielczości postawił na poczesnym miejscu, starając się stworzyć odrębny organ zajmujący się jej sprawami. W różnych resortach tworzono osobne wydziały kooperatyw.
Droga Stanisława Tołwińskiego do nowoczesnego mieszkalnictwa
W związku z ostatnimi kontrowersjami, jakie wzbudziła decyzja o odebraniu Stanisławowi Tołwińskiemu ulicy na warszawskim Żoliborzu, prezentujemy również artykuł poświęcony życiu i działalności tego współtwórcy Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej - powstałej w 1921 r. i budującej tanie mieszkania robotnicze w drugiej połowie lat 20. Za ideą tworzenia "mieszkań społecznie potrzebnych", kryły się nowoczesne koncepcje architektoniczne i urbanistyczne, stanowiące znaczny wkład ruchu spółdzielczego w te dziedziny.
maj - „TP” nr 5 (230) Spółdzielnie Uczniowskie - uczą i wychowują od 118 lat
Polska spółdzielczość uczniowska powstała u progu XX wieku. Jednak rzeczywisty jej rozwój nastąpił w okresie międzywojennym. Choć jej początki były bardzo skromne, szybko dała się poznać jako efektywna forma pracy wychowawczej w szkołach. Docenili ją nauczyciele, uczniowie, władze oświatowe jako sposób formę kształtowania młodych pokoleń przygotowywanych do pracy na rzecz niepodległej Ojczyzny. W numerze prezentujemy także kilka eksponatów Muzeum Historii Spółdzielczości w Polsce, związanych z funkcjonowaniem spółdzielni uczniów przed odzyskaniem niepodległości oraz w II RP.
czerwiec - „TP” nr 6 (231) Franciszek Stefczyk i jego system kas oszczędnościowo-pożyczkowych
Franciszek Stefczyk wałczył o wyzwolenie społeczne, podniesienia morale i powszechną edukację ludności polskiej. Drogą do osiągnięcia tych celów miała być m.in. spółdzielczość, jako forma aktywizowania ekonomicznego i podnoszenia poziomu życia najuboższych. Kasy udzielały kredytów na działalność gospodarczą i rozwój gospodarstw - chłopi kupowali ziemię, budowali nowe obiekty gospodarcze, kupowali ziarno i inwentarz czy też spłacali uciążliwe kredyty. Kasy chroniły także wieś przed niszczącą lichwą,
Spółdzielcy w odbudowie państwa polskiego - oni tworzyli spółdzielczą II RP
Ruch spółdzielczy okazał się doskonałą szkołą nie tylko patriotyzmu, lecz również efektywnego działania. Wielu wcześniejszych organizatorów tego ruchu stało się utalentowanymi politykami i działaczami państwowymi i odegrało ważną rolę w początkowym etapie budowy państwa polskiego. Niektórzy z nich dożyli II wojny światowej, a nawet czasów PRL, częstokroć żyjąc wówczas w zapomnieniu, a nawet będąc poddanymi represjom. Artykuł dr. Adama Piechowskiego prezentuje kilka takich sylwetek.
Czytelników zapraszamy również na nasz profil na Facebooku:
Miesięcznik Spółdzielczy „Tęcza Polska”
