1 sierpnia 2019 r. w gmachu Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi odbyło się spotkanie z przedstawicielami sektora spółdzielczego poświęcone możliwości tworzenia i uznawania organizacji producentów oraz ich zrzeszeń.
Resort pracuje nad przyjęciem rozwiązań w tym zakresie, m.in. przyjęto zmianę Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie uznawania organizacji producentów i zrzeszeń organizacji producentów oraz organizacji międzybranżowych funkcjonujących na rynkach rolnych innych niż rynki mleka i przetworów mlecznych oraz owoców i warzyw (Dz. U. poz. 1293). Trwają również prace nad zmianami w tym zakresie dotyczącymi rynku mleka i przetworów mlecznych oraz opracowaniem wzoru planu biznesowego dla OP na różnych rynkach.
Tematyka ta jest bardzo ważna, ponieważ Organizacje Producentów (OP) będą głównymi beneficjentami znaczącego wsparcia rynkowego w ramach Wspólnej Polityki Rolnej po 2020 r. Spotkanie z środowiskiem spółdzielczym jest wyrazem docenienia dobrej współpracy KRS i środowiska spółdzielczego z Resortem Rolnictwa. Spółdzielnie, które zdecydują się na uzyskanie statusu uznanej OP, będą miały możliwość ubiegania się
już obecnie o wsparcie na tworzenie organizacji producentów w ramach PROW 2014-2020 oraz w latach 2021-2027 o wsparcie sektorowe przewidziane dla organizacji. W krajach Zachodniej Europy organizacjami producentów są głównie spółdzielnie rolnicze. Spotkanie miało charakter warsztatów z dyskusją oraz wymianą informacji, celem wypracowywania rozwiązań dla rozwoju spółdzielczości poprzez rozwój organizacji producentów.
W spotkaniu uczestniczyli: zastępca Dyrektora Departamentu Rynków Rolnych MRiRW Marian Borek, naczelnik Wydział ds. rozwoju spółdzielczości rolniczej oraz grup i organizacji producentów Łukasz Goździk oraz główny specjalista w tym Wydziale Radosław Grzegorczyk. Środowisko spółdzielcze reprezentowali: biuro Krajowej Rady Spółdzielczej - prezes Zarządu KRS dr inż. Mieczysław Grodzki i główny specjalista w Spółdzielczym Instytucie Badawczym Marcin Martynowski, oraz przewodniczący Komisji Spółdzielczości Rolniczej Zgromadzenia Ogólnego KRS Władysław Kołodziej (jednocześnie prezes Zarządu Regionalnego Związku Spółdzielni Produkcji Rolnej w Rzeszowie), z Krajowego Związku Rewizyjnego Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych w spotkaniu wzięli udział prezes Zarządu Jacek Staciwa wraz z pełniącym funkcję doradcy Zarządu Związku Krzysztofem Kokoszkiewiczem, spółdzielcy z Wielkopolski: prezes Zarządu Związku Rewizyjnego Spółdzielczości Rolniczej w Poznaniu Stanisław Stec wraz z członkiem Zarządu Związku Michałem Szymańskim oraz prezes Zarządu Spółdzielni Produkcji Rolnej Agrofirma w Skórzewie Teresa Kośmicka.
Przedstawiciele Ministerstwa zaprezentowali podstawy prawne tworzenia i uznawania organizacji producentów zgodnie z przepisami Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiającymi wspólną organizację rynków produktów rolnych (...), w szczególności art. 152 i dalsze. Omówili również cele i zadania dla organizacji producentów oraz ich zrzeszeń. Zgodnie z w/w nowelizacją Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi dot. uznawania organizacji producentów, minimalna liczba członków organizacji producentów to 10 członków będących producentami produktu lub grup produktów, należących do jednego z sektorów wymienionych w art. 1 ust. 2 lit. a-h, l-o oraz q-x Rozporządzenia PEiR (UE) nr 1308/2013 m.in. zboża, wieprzowina, wołowina i cielęcina, mleko i przetwory mleczne, baranina i kozina, produkty pszczele – szczegółowy wykaz produktów określa Załącznik I do tego rozporządzenia.
Członkowie organizacji producentów będący producentami produktu lub grupy produktów muszą stanowić co najmniej 80% liczby członków organizacji producentów. Otwiera on drogę do członkostwa w OP również spółdzielniom, które nie spełniają definicji producenta rolnego np. spółdzielnie posiadające możliwości magazynowe, przechowalnicze czy świadczące usługi rolnicze.
Dla obecnie działających spółdzielni występują dwie możliwości uzyskiwania statusu uznanej organizacji producentów - na bazie pojedynczej spółdzielni lub poprzez utworzenie OP, której członkami są osoby prawne (spółdzielnie) lub osoby fizyczne (rolnicy). Spółdzielnie rolnicze różnych branż, które uzyskają status uznanej organizacji producentów lub utworzą organizację producentów, będą mieć znacznie lepsze warunki funkcjonowania i rozwoju.
Prezes Zarządu KRS podziękował Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz przedstawicielom Departamentu Rynków Rolnych Ministerstwa za wdrażanie zmian w tym ważnym obszarze uregulowań. Podkreślił, że spółdzielcy są zgodni z Ministrem Janem Krzysztofem Ardanowskim, że bez odbudowania spółdzielczości rolniczej nie będzie polskiego rolnictwa. Projektowane przez KE oraz MRiRW wsparcie rynkowe na lata 2021-2027 potwierdza, że OP powinny być kluczową formą do odbudowy spółdzielczości rolniczej w Polsce. Zwiększenie zorganizowania polskich rolników jest polską racją stanu. Działając indywidualnie na rynku, większość rolników nie wytrzyma presji kosztów, dużej niestabilności cen na rynkach surowców rolnych itd. Naczelna organizacja ruchu spółdzielczego od wielu lat zgłasza propozycje zmian legislacyjnych i wymogów, aby zwiększyć zorganizowanie rolników w spółdzielnie.
W ramach konsultacji projektu rozporządzenia dotyczącego uznawania OP - części propozycji KRS m.in. dotycząca uznawania OP na podstawie planu biznesowego została uwzględniona, co otwiera możliwość uzyskiwania wsparcia z PROW 2014-2020 na tworzenie OP (do 100 tys. euro rocznie przez 5 lat od uznania).
Spółdzielcy wskazywali na spotkaniu, że przyjmowane rozwiązania – w tym wymogi, procedury, dokumentacja, które w dużej mierze zależą od kraju członkowskiego UE – powinny być jak najbardziej uproszczone, z ukierunkowaniem na trwałość podmiotów, aby jak najwięcej istniejących jak i nowotworzonych spółdzielni mogło uzyskać status uznanej OP. Zdaniem spółdzielców to warunek konieczny, aby polscy rolnicy mogli przygotować się do wdrożenia WPR po 2020 roku. Projektowane są wówczas m.in. interwencje sektorowe, tj. coroczne wsparcie wyliczane procentowo od obrotu organizacji producentów (w wysokości ok. 5% rocznych obrotów OP).
Podczas spotkania omawiana była też kwestia możliwości pełnienia przez związki rewizyjne spółdzielni rolniczych funkcji zrzeszeń organizacji producentów, co mogłoby stanowić impuls dla nowych obszarów działalności związków.
Należy stwierdzić, że przyjęcie zmiany w/w Rozporządzenia jest ważnym krokiem, ale to dopiero początek usprawnienia procesu organizowania się rolników. Jest jeszcze dużo barier. Duża część wymagań prowadzi do nadmiernej biurokracji, w szczególności przy uznawaniu i działaniu OP m.in. szczegółowe dane wymagane w odniesieniu do poszczególnych członków organizacji producentów, co przy większej liczbie członków organizacji staje się w praktyce niemożliwe do wykonania i podważa zasadność podawania tych danych.
Wskazywano, że od stopnia skomplikowania przyjmowanych rozwiązań oraz efektów w upowszechnieniu uzyskiwania statusu OP, zależeć będzie utrzymanie równych warunków w konkurowaniu na jednolitym rynku wewnętrznym UE przez polskie spółdzielnie oraz inne podmioty zrzeszające rolników – co ma kluczowy wpływ na dochody polskich rolników.
Prezentacja MRiRW ze spotkania
Rozporządzenie PEiR (UE) nr 1308/2013
