Zdaniem przewodniczącego Komisji, senatora Andrzeja Stanisławka, posiedzenie - seminarium Perspektywy rozwoju spółdzielczości w Polsce i Unii Europejskiej winno przyczynić się do tworzenia lepszych warunków rozwoju spółdzielczości. Otwierając je, podziękował wszystkim uczestnikom za liczne przybycie, a Krajowej Radzie Spółdzielczej za wspólną pracę przy jego przygotowaniu.
Transmisja online z Seminarium w Senacie 27 kwietnia 2016 r.
W spotkaniu uczestniczyli parlamentarzyści, eurodeputowani, przedstawiciele kilku resortów oraz reprezentanci branż spółdzielczości i KRS. Gościem specjalnym był dyrektor Cooperatives Europe, Klaus Niederländer. Stanowiska reprezentowanych Ministerstw przedstawili: sekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Krzysztof Michałkiewicz, podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Marzenna Drab oraz zastępca dyrektora Departamentu Innowacji w Ministerstwie Rozwoju, Jan Staniłko. Zobacz program spotkania
Prezes Zarządu KRS, Alfred Domagalski, zaprezentował informację: Prawne, społeczne, ekonomiczne i polityczne uwarunkowania rozwoju spółdzielczości. Wskazał, że bez zmiany podejścia do spółdzielczości, uwzględniającej jej specyfikę i rolę, trudno będzie odbudować spółdzielczość w Polsce. Spółdzielnie nie mogą być dalej traktowane wyłącznie jako przedsiębiorstwo komercyjne, ponieważ pełnią dużo ważniejszą rolę m.in. tworzą miejsca pracy w środowiskach lokalnych - utrzymując ich potencjał gospodarczy i społeczny, aktywizują ludzi do działania, rozwiązując w ten sposób wiele problemów społecznych.
prezentacja prezesa Alfreda Domagalskiego
Dokonania polskiej spółdzielczości, zajmują ważne miejsce w historii naszego kraju, współpracy rodaków oraz odzyskiwaniu wolności. Tematykę tą przybliżył dr Adam Piechowski dyrektor Spółdzielczego Instytutu Badawczego KRS w swoim wykładzie pt. Historia, dorobek i potencjał rozwojowy spółdzielczości w Polsce. Wykazał, że wiele narodów w Europie uczyło się spółdzielczości od Polaków, a dziś my musimy ją odbudowywać, podczas gdy w innych krajach doskonale ona funkcjonuje w różnych dziedzinach życia gospodarczego i społecznego. Wystarczy zauważyć, że spółdzielczość w krajach Zachodnich ma ok. 6 proc. udział w PKB, w Polsce obecnie 1 proc. udziału, a bywało w minionych latach, że spółdzielczość miała 12 - procentowy udział w PKB naszego kraju. Nasuwa się pytanie czy jesteśmy gotowi ten dorobek docenić i odbudować spółdzielczość w Polsce?
prezentacja dr Adama Piechowskiego (SIB)
O nowych formach spółdzielczości socjalnej, bankowej i energetycznej oraz wyzwaniach w tych dziedzinach mówili: prezes Zarządu Ogólnopolskiego Związku Rewizyjnego Spółdzielni Socjalnych, Cezary Miżejewski, prezes Zarządu Krajowej SKOK - Rafał Matusiak oraz pełnomocnik Zarządu Spółdzielni „Nasza Energia” Arnold Rabiega. Stan i perspektywy ruchów spółdzielczych w Unii Europejskiej zreferował dyr. Klaus Niederländer z Cooperatives Europe, wskazując, że 20 proc. Europejczyków jest członkami jakiejś spółdzielni. Jest to jeden z największych ruchów na świecie, który przeżywa w ostatnich latach w wielu obszarach rozkwit.
Prezentacja Cooperatives Europe
Prowadzący posiedzenie Wiceprzewodniczący Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności senator Mieczysław Augustyn, wyraził przekonanie, że w rządowej strategii zmian dla rozwoju gospodarczego powinna się znaleźć spółdzielczość, która może stać się jednym z istotnych kluczy do tego rozwoju. Podnosiła ten postulat również większość prelegentów w swoich wystąpieniach. Wiceminister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Krzysztof Michałkiewicz zwrócił szczególną uwagę na rolę spółdzielni socjalnych w zwalczaniu bezrobocia i wykluczenia społecznego. Jego zdaniem, należy zwiększyć dostęp spółdzielni do zamówień publicznych, poprzez upowszechnienie stosowania klauzul społecznych (w tym usługi społeczne dla samorządów).
Postulat edukacja z zakresu spółdzielczości podejmowany był w czasie spotkania wielokrotnie. Ze strony Resortu Edukacji padły ważne deklaracje.
O planach wprowadzenia nauki spółdzielczości wśród dzieci i młodzieży poinformowała Marzenna Drab podsekretarz stanu w MEN. Jak podkreślała, nauka współdziałania przyniesie z pewnością wiele korzyści społeczeństwu i gospodarce. Może stać się jednym z kluczy do sukcesu w nasilającej się globalizacji. Zapowiedź dyrektora Staniłko z Ministerstwa Rozwoju o działaniach dla rozwoju spółdzielczości w ramach Planu Morawieckiego wprowadziła powiew większego optymizmu. Dyrektor wspomniał o spółdzielniach handlowych, rolniczych, energetycznych, usług finansowych, mieszkaniowych. Jak podkreślił, rozwój spółdzielczości finansowej w Polsce jest konieczny dla zbudowania rodzimej bazy kapitałowej, niezbędnej do stabilnego rozwoju gospodarki narodowej. Czy jednak tak będzie, skoro w Ministerstwach nie ma komórek organizacyjnych (choćby wydziałów/zespołów), które zajmowałyby się rozwojem spółdzielczości
w różnych sektorach gospodarki?
Deklaracje są jedynie początkiem do podjęcia konkretnych działań. Jak wynika choćby z doświadczeń tworzenia spółdzielczych grup producentów rolnych, planowane stworzenie dobrego prawodawstwa jest ważne, ale to znacznie za mało, by rozwinąć spółdzielczość. Ustawa o grupach producentów rolnych z 2000 r. była przez dobrych parę lat prawie martwa. Dopiero od 2006 r., po znaczących działaniach w terenie (szkolenia, doradztwo, przygotowywanie dokumentacji rejestracyjnej, itd., w których organizację intensywnie włączała się KRS), spółdzielcze GPR zaczęły masowo powstawać. Pomimo problemu braku większych chęci rolników do kooperacji, na ok. 1500 grup producentów, ponad 450 to spółdzielnie (wliczając sektor owoców i warzyw). Podobnie było z powstawaniem spółdzielni socjalnych.
W dyskusji zabrali głos senatorowie oraz przedstawiciele różnych sektorów gospodarki, w których działają organizacje spółdzielcze. Zwracano uwagę na prawne i ekonomiczne problemy w prowadzeniu działalności. Stanowisko Komisji dotyczące warunków lepszego wykorzystania potencjału spółdzielczości dla społeczno-gospodarczego rozwoju Polski oraz rekomendacje zmian, zostały przyjęte jednomyślnie. Przedstawiciele spółdzielczości mieszkaniowej, BS, „Społem”, RSP i SKOK zaprezentowali wiele postulatów dotyczących zapewnienia spółdzielniom niezbędnych warunków do rozwoju. Wskazywali głównie na ich gorsze położenie w obowiązujących warunkach prawnych prowadzenia działalności gospodarczej, oraz prawie podatkowym, w porównaniu z innymi podmiotami działającymi w gospodarce. Zdaniem przedstawicieli spółdzielczości finansowej, obecne wymogi UE powodują ograniczenie działalności gospodarczej tych spółdzielni. Jak podkreślano, wynika to z braku stosowania w wymogach UE zasady proporcjonalności tj. dostosowania wymogów do skali działalności i ryzyka. Zdaniem prezesa Zarządu Związku Rewizyjnego Spółdzielni Mieszkaniowych RP Jerzego Jankowskiego najpilniejsza potrzeba człowieka „dach nad głową” nie może być w Polsce realizowana, ponieważ nie stwarza się ku temu warunków. Potrzebne jest przywrócenie mieszkalnictwa lokatorskiego, dopuszczenie możliwości udzielania kredytów spółdzielniom na budowę takich mieszkań, aby możliwość zamieszkania u siebie nie była zarezerwowana tylko dla wybranych. Jak podkreślił, wymaga to zmiany ustawy o budownictwie mieszkaniowym. Jednocześnie zwrócił się z postulatem o zwiększenie dostępu spółdzielni do środków UE.
Obecny na seminarium przewodniczący Podkomisji nadzwyczajnej do przygotowania projektu inicjatywy ustawodawczej w zakresie spółdzielczości rolniczej poseł Zbigniew Ajchler, zwrócił uwagę na brak rozumienia istoty spółdzielni, które w dłuższym okresie czasu przynoszą znacznie lepsze efekty gospodarcze i społeczne niż inne podmioty. Perspektywy dalszego tworzenia i rozwijania działalności spółdzielni socjalnych jakie zaprezentował Cezary Miżejewski potwierdzają, że spółdzielnie te mogą rozwijać się w wielu dziedzinach życia społecznego i gospodarczego. Realizują one bowiem wiele istotnych potrzeb, a szczególną ich zaletą jest działanie w środowisku lokalnym. Powstaje pytanie, czy zaczną powstawać i rozwijać się spółdzielnie wytwarzające energię i ciepło z odnawialnych źródeł energii (OZE). Próbę odpowiedzi na to dość skomplikowane pytanie podjął pełnomocnik Zarządu Spółdzielni „Nasza Energia” Arnold Rabiega. Wskazał, że spółdzielnie te mogą w Polsce tworzyć autonomiczny system zasilania w energię i ciepło. Mogą być tworzone przez osoby fizyczne, spółdzielnie mieszkaniowe, spółdzielnie rolnicze, ale również we współpracy z samorządami terytorialnymi. Potrzebne jest jednak prawodawstwo ułatwiające tworzenie takich spółdzielni. Są natomiast już możliwości techniczne do samodzielnego wytwarzania i konsumowania energii. M.in. w Niemczech powstało blisko 1000 takich spółdzielni w ciągu ostatnich 10 lat.
Prezentacja o spółdzielni "Nasza Energia"
Wszyscy mówcy byli zgodni, że spółdzielczość trzeba rozwijać. Zbyt mała część ludzi partycypuje we wzroście gospodarczym. Trzeba przywrócić relacje między ludźmi, tworzyć wspólnotę, uczyć słowa „nasze”. Spółdzielnia to nie spółka kapitałowa, ponieważ dostrzega człowieka oraz prócz działalności gospodarczej, pełni ważną funkcję społeczną. Podkreślał to również prezes Domagalski. Jego zdaniem dobrze się stało, że na spotkaniu padły określone deklaracje, ale nie oznacza to automatycznie stworzenia warunków do rozwoju spółdzielczości. Było już bowiem wiele spotkań, konferencji czy seminariów w minionych latach i niestety, niewiele wniosły. Niemniej z każdym takim spotkaniem wiązane są nowe nadzieje, tak jest i tym razem, tym bardziej, że najważniejsze zgłaszane postulaty znalazły się w stanowisku Komisji.
